Publikacja: paź 11, 2017
List ustępującej Prezes PTK, prof. dr hab. Ewy Kosowskiej i nowo wybranego Prezesa PTK, dr. hab. Tomasza Majewskiego do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Jarosława Gowina
Apelujemy o utrzymanie kulturoznawstwa jako humanistycznej dyscypliny naukowej.

Szanowny Pan

Jarosław Gowin

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Warszawa

 

Szanowny Panie Ministrze,

 

Delegaci zgromadzeni na III Walnym Zjeździe Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego z zaniepokojeniem przyjęli wiadomość o planowanej redukcji dyscyplin humanistycznych związanej z przystosowaniem systemu organizacji polskiej nauki do podziału funkcjonującego w ramach OECD. Proponowany podział pogłębia marginalizację dyscyplin humanistycznych, których w tej klasyfikacji jest dziesięciokrotnie mniej niż w naukach przyrodniczych. Na liście brakuje m.in. kulturoznawstwa, którego pozycja naukowa, wypracowywana oficjalnie od początku lat 70., została niedawno zwieńczona przyznaniem statusu dyscypliny naukowej.

Idea naszej dyscypliny wywodzi się z polskiej tradycji myśli Brzozowskiego, Znanieckiego i Ossowskich – oryginalnej zarówno na tle tradycji niemieckich Kulturwissenschaft, jak i anglosaskich cultural studies. Kulturoznawstwo odpowiada na potrzebę istnienia ogólnej nauki o kulturze, której kompetencje łączą analizę aksjologiczno-normatywnego charakteru uniwersaliów kultury z wrażliwością na dynamikę zmiany kulturowej, uwzględniającej współczesne uwarunkowania technologiczno-medialne. Nasza dyscyplina wnosi znaczący wkład w rozwój metodologii badań humanistycznych, pokazując swoistość kultury jako przedmiotu badań i wynikającą stąd konieczność rozwijania odrębnych metod analitycznych. Nowatorstwo wypracowanych w Polsce w tym zakresie propozycji metodologicznych widoczne jest także na tle rozwoju humanistyki światowej drugiej połowy XX wieku.

W wymiarze badawczym kulturoznawcy byli w ostatnich dekadach środowiskiem, które jako pierwsze zaangażowało się w badania obszaru pamięci kulturowej, społecznej funkcji muzeów oraz związanych z nimi praktyk wystawienniczych i kuratorskich. Podejmowaliśmy pionierskie badania nad kulturą cyfrową oraz kulturą wizualną. Zajmowaliśmy się kulturami regionalnymi i lokalnymi w relacji do kultury narodowej, a także praktykami kulturowymi dzisiejszego miasta. Z wyników tych badań korzysta obecnie wiele instytucji.

Rysująca się możliwość likwidacji naszej dyscypliny wydaje się niezrozumiała i szkodliwa, zwłaszcza w sytuacji zmian znaczących dla rozwoju kraju. Kultura jako odrębny przedmiot badań należy do najważniejszych, a jednocześnie najsłabiej rozpoznanych uwarunkowań ludzkiej kondycji. Świadomi współczesnych wyzwań kulturoznawcy już dziś próbują pełnić rolę tłumaczy i pośredników w komunikacji wewnątrz- oraz międzykulturowej. Uszanowanie autonomii dyscypliny, a przede wszystkim zrozumienie znaczenia naszych poszukiwań badawczych oraz programów edukacyjnych może – w dłuższej perspektywie – okazać się ważne także dla interesów państwa.

Z wymienionych wyżej powodów uprzejmie prosimy o uwzględnienie opinii naszego środowiska w dalszych pracach nad ustawą o szkolnictwie wyższym i ustawach pokrewnych dotyczących organizacji nauki. Apelujemy o utrzymanie kulturoznawstwa jako humanistycznej dyscypliny naukowej.

 

Przekazujemy wyrazy szacunku

w imieniu Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego

 

Prof. dr hab. Ewa Kosowska

Ustępujący Prezes PTK

 

Dr hab. Tomasz Majewski

Nowo wybrany Prezes PTK